Şili’de diktator Augusto Pinochet döneminde hazırlanan anayasının yerini alması öngörülen yeni anayasa kabul görmedi. Pazar günü yapılan referandumda kullanılan oyların yüzde 99’unun sayıldığı ve katılanların yaklaşık yüzde 62’sinin yeni anayasaya “hayır” oyu verdiği açıklandı. Destek verenlerin oranı ise yüzde 38’de kaldı.
Söz konusu halk oylaması için 15 milyon seçmen sandığa çağrılmıştı. Yapılan kamuoyu yoklamaları da anayasanın reddedileceğine işaret ediyordu.
Yeni anayasa taslağı ülkede yoğun tartışmalara yol açtı. Taslak metin nüfusun yüzde 13’ünü oluşturan yerli toplulukların tanınmasını öngörüyordu. Yeni anayasa ile bu topluluklara özerklik tanınacak ve kendi yetki alanlarına kavuşacaklardı.
Yeni anayasa neleri öngörüyordu?
“Sosyal ve demokratik hukuk devleti” amacını taşıyan 178 sayfadan oluşan anayasa taslağı bunun yanı sıra kürtajın yasal hale gelmesini ve çevrenin korunmasının anayasa ile güvence altına alınmasını öngörüyordu.
Yeni anayasa taslağının reddedilmesiyle diktator Augusto Pinochet döneminde (1973-1990) hazırlanan ve birçok kez revize edilen eski anayasa yürürlükte kalacak.
Referandum, yaklaşık altı aydır görevde olan solcu Devlet Başkanı Gabriel Boric açısından yenilgi anlamına geliyor. Yeni anayasa metnine destek veren Devlet Başkanı Boric, başkanlık sarayında yaptığı konuşma ile yenilgiyi kabul etti. Eski bir öğrenci lideri olan Boric, ülkede siyasi reformlar için çalışacağı ve yeni anayasa sürecinin hayata geçirilmesi için bütün yetkilerini kullanacağını de belitti.
Muhafazakar seçmenler yeni anayasanın reddedilmesini kutladı Fotoğraf: Matias Basualdo/AP Photo/picture alliance
Pinochet destekçisi muhafazakar siyasetçi José Antonio Kast ise yaptığı açıklamada, “Başkan Boric, bu yenilgi senin de yenilgin” açıklamasını yaptı. Kast geçen yıl Aralık ayında yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turunda Boric’e karşı başkanlık yarışını kaybetmişti.
Yeni anayasa metninin nedeni 2019 yılındaki şiddet olayları
Şili’de yeni anayasa metninin hazırlanması süreci ülkede 2019 yılındaki şiddet ve yağma olaylarına dayanıyor. Sosyal adaletsizlik nedeniyle yapılan protestolardaanayasanın yenilenmesi talebi sık sık dile getirilmişti. Eski anayasada özellikle özelleştirmelerin sosyal adaletsizliğe neden olduğu belirtiliyor. Protesto gösterilerinin ardından Ekim 2020 yılında bir referendum yapılmış ve bu referanduma katılanların çoğunluğu eski anayasanın revize edilmesine “evet” demişti. Pazar günü oylanan taslak metin, yerli azınlıkların 17 temsilcisinin de yer aldığı toplam 154 üyeden oluşan bir kurul tarafından hazırlanmıştı.
AFP, KNA / HT,ET