Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) “Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması, 2022” sonuçlarını açıkladı.
Buna nazaran, 2021’de 10 ve daha fazla çalışanı olan teşebbüslerin internete erişim oranı yüzde 95,3 iken, 2022’de bu oran yüzde 96’ya çıktı.
Girişimlerin yüzde 92,1’i 2022’de internete erişimde sabit genişbant temas kullandı. Teşebbüslerin yüzde 86,4’ü ise teşebbüs tarafından sağlanan taşınabilir bilgisayar yahut akıllı telefon üzere bir aygıt aracılığıyla taşınabilir telefon ağları üzerinden iş hedefli internet kullandığını beyan etti.
En az 10 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 30,4’ü 2022’de internet üzerinden toplantı yaptığını bildirdi. İnternet üzerinden toplantı yapan teşebbüsler çalışan sayısı büyüklük kümesine nazaran incelendiğinde, 10-49 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 26,6’sının, 50-249 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 45,8’inin ve 250 ve üzeri çalışanı olan teşebbüslerin ise yüzde 76’ının uzaktan toplantı yaptığı görüldü.
Girişimlerin yüzde 68,4’ü, çalışanlarının teşebbüsün e-posta sistemine yahut doküman ve dokümanlarına yahut iş uygulamalarına/yazılımlarına uzaktan erişim imkanının olduğunu belirtti.
Çalışan sayısı büyüklük kümesine nazaran teşebbüsün kaynaklarına uzaktan erişim imkanı sağlama oranı, 10-49 çalışanı olan teşebbüslerde yüzde 66,1, 50-249 çalışanı olan teşebbüslerde yüzde 78,7 ve 250 ve üzeri çalışanı olan teşebbüslerde ise yüzde 89,3 oldu.
Web sitesi sahiplik oranı, 2021’de 10 ve daha fazla çalışanı olan teşebbüslerde yüzde 49,4 iken, 2022’de yüzde 51,2 olarak kayıtlara geçti.
Web sitesi sahiplik oranı çalışan sayısı büyüklük kümesine nazaran incelendiğinde, 2022’de 250 ve üzeri çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 92,3’ünün, 50-249 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 69,7’sinin ve 10-49 çalışanı olan teşebbüslerin ise yüzde 47’sinin web sitesi sahibi olduğu görüldü.
Web sitesi sahiplik oranı ekonomik faaliyet kümesine nazaran incelendiğinde ise 2022’de web sitesi sahibi olan teşebbüslerin oranının en fazla yüzde 92,2 ile “bilgi ve iletişim” faaliyeti yürüten teşebbüsler olduğu gözlendi. Bunu, yüzde 78,3 ile “bilgisayarların ve bağlantı araç ve gereçlerinin onarımı” ve yüzde 64,9 ile “mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler” yürüten teşebbüslerin olduğu ekonomik faaliyet kümeleri izledi.
Web sitesi sahibi olan teşebbüslerin oranının en düşük olduğu ekonomik faaliyet kümeleri ise yüzde 34 ile “inşaat”, yüzde 37,7 ile “ulaştırma ve depolama” ve yüzde 50,7 ile “toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı” faaliyetlerini yürüten teşebbüsler oldu.
HER 5 TEŞEBBÜSTEN BİRİ E-SATIŞ YAPTI
Girişimlerin 2021’de e-satış yapma oranı, 2020’e nazaran 6,8 puan artarak yüzde 19,3’e çıktı. E-satışlar, internet (web siteleri ya da taşınabilir uygulamalar) ve/veya Elektronik Bilgi Alışverişi (EDI) aracılığı ile gerçekleştirildi.
Çalışan sayısı büyüklük kümesine nazaran e-satış yapma oranı, 10-49 çalışanı olan teşebbüslerde yüzde 18,7, 50-249 çalışanı olan teşebbüslerde yüzde 20,8 ve 250 ve üzeri çalışanı olan teşebbüslerde ise yüzde 32 oldu.
E-satış yapma oranı ekonomik faaliyet kümesine nazaran incelendiğinde ise 2021’de en fazla e-satış yapma oranının yüzde 41,4 ile “konaklama ve yiyecek hizmeti” faaliyetlerini yürüten teşebbüslerde olduğu görüldü. Bunu yüzde 30,3 ile “bilgi ve iletişim” ve yüzde 25 ile “toptan ve perakende ticaret motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı” faaliyetini yürüten teşebbüsler takip etti.
En az 10 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 15,9’u 2021’de web sitesi ya da taşınabilir uygulamalar üzerinden web satış yaptı.
Web sitesi ya da taşınabilir uygulamalar üzerinden web satış yapan teşebbüslerin yüzde 59’u kendi web siteleri ya da taşınabilir uygulamalarını kullanırken yüzde 80,9’u farklı teşebbüslerin de satış yapabildiği online mağazalar ve pazar yerleri ile taşınabilir uygulamalarını web satış platformu olarak kullandı. Farklı teşebbüslerin de satış yapabildiği online mağazalar ve pazar yerleri ile taşınabilir uygulamaları üzerinden web satış yapan teşebbüslerin oranı 2020’de yüzde 69,7 idi.
YURT DIŞINA SATIŞ YAPAN TEŞEBBÜSÇÜ ARTTI
Web sitesi ya da taşınabilir uygulamalar aracılığı ile 2021’de mal yahut hizmet satışı yapan teşebbüslerin yüzde 21,1’i yurt dışına satış yaptı. Bu oran, bir evvelki yıl yüzde 19,5 düzeyindeydi.
Yurt dışına web satışı yapan teşebbüslerin 2021’de satış sürecinde karşılaştığı zorluklar incelendiğinde ise teşebbüslerin en fazla karşılaştığı zorluğun yüzde 47 ile yurt dışına satılan eserlerin teslim yahut iade edilmesinin yüksek maliyeti olduğu görüldü. Bunu, yüzde 30,8 ile mevzuat bilgisi eksikliği ve yüzde 30,7 ile yurt dışına satış yaparken şikayet ve ihtilafların tahliliyle ilgili zorlukların izlediği görüldü.
BİLGİ VE BAĞLANTI UZMANI İSTİHDAMINDA GÜÇLÜK
En az 10 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 17,8’i 2022’de ana işi bilişim teknolojileri olan ve bilişim sistemleri ve uygulamalarının kurulması, işletilmesi ve geliştirilmesi süreçlerinde misyon alan bilgi ve bağlantı uzmanı istihdam etti. Bu oran, 2020’de yüzde 11,8 düzeyinde bulunuyordu. Çalışan sayısı 10-49 olan teşebbüslerin yüzde 13,8’i, 50-249 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 32,3’ü, 250 ve daha fazla çalışanı olan teşebbüslerin ise yüzde 72,6’sı 2022’de bilgi ve irtibat uzmanı istihdam ettiğini belirtti.
Girişimlerin yüzde 6,9’u 2021’de en az bir bilgi ve irtibat uzmanını işe aldı yahut almayı denedi. Bu oran, 2019’de yüzde 5’ti. Bir bilgi ve bağlantı uzmanı işe alan yahut almayı deneyen teşebbüslerin yüzde 36,1’i 2021’de işe alım sürecinde adayların müracaat eksikliği/yetersizliği, ilgili alanda gerekli niteliklere (eğitim/öğretim) sahip olmaması, ilgili iş tecrübesine sahip olmaması yahut yüksek fiyat beklentisi üzere zahmetler ile karşılaştı. Bir bilgi ve irtibat uzmanı işe alan yahut almayı deneyen teşebbüslerden işe alım sürecinde rastgele bir zahmet yaşayan teşebbüslerin oranı 2019’de yüzde 41 düzeyindeydi.
Girişimlerin yüzde 28,5’i 2021’de bilgi ve irtibat teknolojileri güvenliği ihlal olaylarından en az birini yaşadığını beyan etti. Bilgi ve bağlantı teknolojileri güvenliği ihlal olaylarından en az birini yaşadığını beyan eden teşebbüsler çalışan sayısı büyüklük kümesine nazaran incelendiğinde 10-49 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 27,8’inin, 50-249 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 32’sinin ve 250 ve üzeri çalışanı olan teşebbüslerin ise yüzde 34,1’inin en az bir güvenlik ihlal olayı yaşadığı görüldü.
ROBOT TEKNOLOJİSİ EN FAZLA İMALAT KESİMİNDE KULLANILDI
En az 10 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 5,2’si 2022’de endüstriyel robot yahut hizmet robotu kullandığını belirtti. Endüstriyel robot yahut hizmet robotu kullandığını söz eden teşebbüsler ekonomik faaliyet kümesine nazaran incelendiğinde, en fazla robot kullanan teşebbüslerin yüzde 9,3 ile “imalat” faaliyeti yürüten teşebbüsler olduğu görüldü. İmalat bölümünde 10-49 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 6,1’i, 50-249 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 15’i ve 250 ve üzeri çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 41,5’i robot teknoloji kullandı.
Endüstriyel robot yahut hizmet robotu kullandığını belirten teşebbüslerin robot kullanma kararına tesir eden faktörler incelendiğinde teşebbüslerin en fazla yüzde 78 ile süreçlerin ve/veya üretilen mal ve hizmetlerin yüksek hassasiyetini yahut standartlaştırılmış kalitesini sağlamak gayesi ile robot kullanma kararı aldıkları görüldü. Bunu, yüzde 68 ile yüksek personellik maliyeti ve yüzde 66,1 ile teşebbüsün ürettiği mal yahut hizmet yelpazesini genişletmek faktörleri takip etti.
ÇEVRESEL TESİRLER DİKKATE ALINDI
Girişimlerin yüzde 61,6’sı 2022’de bilgi ve irtibat teknolojileri hizmetlerini yahut ekipmanını seçerken güç tüketimi üzere çevresel tesirlerini dikkate aldığını kaydetti. Bilgi ve bağlantı teknolojileri hizmetlerini yahut ekipmanını seçerken çevresel tesirlerini göz önünde bulundurduğunu beyan eden teşebbüsler ekonomik faaliyet kümesine nazaran incelendiğinde en fazla yüzde 77,1 ile “bilgi ve iletişim” faaliyet kümesinde yer alan teşebbüslerin bu tesirleri dikkate aldığını beyan ettiği görüldü.
Bu faaliyet kümesini yüzde 75,9 ile “bilgisayarların ve bağlantı araç ve gereçlerinin onarımı” ve yüzde 74,2 ile elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı ve su temini; kanalizasyon, atık idaresi ve düzgünleştirme faaliyetleri” izledi.
YAPAY ZEKA TEKNOLOJİSİNİ KULLANAN ARTTI
Yapay zeka teknolojilerinden rastgele birini kullandığını belirten teşebbüslerin oranı, 2021’de yüzde 2,7 iken 2022’de yüzde 3,5 oldu. Çalışan sayısı büyüklük kümesine nazaran yapay zeka kullanan teşebbüslerin oranı incelendiğinde, 10-49 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 2,8’inin, 50-249 çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 5,5’inin ve 250 ve üzeri çalışanı olan teşebbüslerin yüzde 17,5’inin yapay zeka kullandığı görüldü. Bu oranlar 2021’de yılında sırasıyla yüzde 2,3, yüzde 3,6 ve yüzde 9,6 idi.