Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Çukurova Kalkınma Ajansında düzenlenen “Tarım Kesimi Temsilcileri Toplantısı”nda, kadim bir kent Adana’nın her şeyin en düzgününü hak ettiğini söyledi.
İklim değişikliği, global ısınma üzere kavramlarla besin ve buna bağlı olarak tarım bölümüne olan ilginin giderek arttığını aktaran Kirişci, pandemiyle bunun biraz daha üstlere taşındığını, Rusya-Ukrayna savaşıyla da dünyanın bir numaralı gündemi haline geldiğini belirtti.
Dünyanın gündeminde olan üç kritik mevzu olduğunu vurgulayan Kirişci, bunlardan birinin tarım, başkasının besin ve üçüncüsünün de güç olduğunu söz etti.
Kirişci, 20 yıllık AK Parti iktidarları periyodunda ülkede pek çok birincilere imza atıldığını lisana getirerek, şöyle devam etti:
“Örneğin, bu ülkede bir tarım kanunu yoktu. Yani tarım ülkesi ancak tarım kanunu yoktu. Artık tarım kanunu var. Öbür taraftan bu ülkede Atatürk hayattayken gündem olmuş ancak bir türlü bu kadar ortadan geçen hükümetlere karşın, bunu hayata geçirmek mümkün olmamış lakin bize nasip olmuş. Bu aziz millete, bu ülkeye hizmet noktasında. Nedir bu? Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM). Uygulamalarında eksiklik, aksaklık olabilir lakin her şeyin kesinlikle bir başlangıcının olması gerekir. Ülke genelinde hala yüzde 21’lik bir oran olsa da buradaki bu eksiklik ve aksaklıkların vakit içerisinde telafi edilmesiyle ben eminim ki çok daha yüksek seviyelere çıkacaktır. Yeniden bu ülkede, tohumculuk alanında bilhassa sık sık lisana getirilirdi, ‘falancanın yahut falanca ülkeden getirilen ithal tohumdur’ diye. Tohumculukta onlara olan bağımlılığımız söylenirdi. 2002’de yüzde 31 olan bu bağımlılık oranımız, bugün yüzde 94, 95 mertebesinde artık bağımlılıktan neredeyse kurtulma noktasına gelmiş durumdayız. Münasebetiyle bu Islahçı Hakları Kanunu ismini verdiğimiz kanunla işlerlik kazanmıştır.”
Kirişci, lisanslı depoculukla ilgili yapılan çalışmalarla ilgili de bilgi verdi.
Tarım muhafaza, arazi kullanım üzere 12 kanunun tarım mevzuatına kazandırıldığını aktaran Kirişci, tarım kanunu ve öbür kanunların dışında birkaç eksiklerinin olduğunu, bilhassa su kanunun kesinlikle çıkarılması gerektiğini anlattı.
BAKAN KİRİŞCİ: MAZOT VE GÜBRE DAYANAĞINI 6 AY ÖNE ÇEKECEĞİZ
Kirişci, 2023’te Cumhuriyetin 100 yılını geride bırakacağını lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Yeni bir yüzyıla başlayacağız. Bu yüzyıla Sayın Cumhurbaşkanı’mız da konuşmalarında atıf yaptığı üzere ‘Türkiye yüzyılı’ ismini veriyoruz. Türkiye yüzyılı demek, kendi kendimize bu türlü tanımlamamız kâfi midir? Elbette kâfi değil ancak geldiğimiz nokta artık bunun bir Türkiye yüzyılı olduğu gerçeğini de ortaya koymaktadır. Örnekleri çok ancak bir örnek vereceğim. O örnek tahıl koridoru örneği. İki ülkeye de ‘Ben birinizin yerinize tercih etmeyeceğim. Sizin ikiniz de bizim komşu ve dost ülkelerimizsiniz. Biz aranızda bir ihtilaf olsun istemiyoruz. Biz barıştan, biz ortada komşuluk ilgilerinin geliştirilmesinden yanayız. Biz savaştan yana değiliz.’ diyerek Sayın Cumhurbaşkanı’mızın ortaya koymuş olduğu duruş bize tahıl koridoru üzere dünyayı rahatlatan bir gelişmeyi beraberinde getirmiştir. Âlâ ki de bu türlü bir duruş sergilenmiştir. Bugün gerek Rusya tarafının gerekse de Ukrayna tarafının çok rahatlıkla gelip ‘Şu mevzuda bize yardımcı olun’ diyebildiği tek ülke Türkiye. Türkiye, istese de istemese de tarihin kendisine yüklediği bu misyonun gereği olarak mutlak suretle küresel bir oyuncu olmak ve küresel bir oyuncu ülke olarak da bunun gereklerini yerine getirmek zorunda.”
ÇİFTÇİ KAYIT SİSTEMLERİNE GİRİŞLER 1 EKİM’DE E-DEVLET ÜZERİNDEN YAPILABİLECEK
AK Parti hükümetleri periyodunda sağlanmış pek çok hoşluklar, yeterlilikler olduğunu lisana getiren Kirişci, şöyle devam etti:
“Hepimiz biliyoruz ki ziraî takviyeler konusu karmaşık, 65 başlıktan oluşuyor, 130 tane alt başlıklar var. Bizim vilayet, ilçe müdürlüklerimizdeki o üniversiteden mezun edip oralara istihdam olsunlar, teknik dayanak sağlasınlar diye yerleştirdiğimiz kardeşlerimiz maalesef evrak memurluğu yapıyor. Bizim bu manada bu üreticilerimize takviye olmamız ve bu desteklemeleri de sadeleştirmemiz gerekiyor. Hasebiyle dayanakların sadeleştirilmesi, çok çok değerli. Bizim şu anki yeni vizyonumuzda bu var. Pekala öteki? Bu dayanakların sadeleştirilmesi kadar dayanakların de dayandığı bilgilerin dijitalleştirilmesi, sayısallaştırılması bu da çok çok değerli. Buna ait olarak da yeniden üreticilerimizin vakit kaybetmeden çok kendilerini yormadan rahatlıkla bu dayanaklarla olan alakaları konusundaki prosedürü de bizim tekrar sadeleştirmemiz gerekiyor. Allah müsaade verirse 1 Ekim prestijiyle çiftçilerimiz Çiftçi Kayıt Sistemlerine girişlerini e-Devlet üzerinden yapacaktır. Güzel uğurlu olsun. Bilgilerinin güncellenmesi üzere mevzular da tekrar bu çerçevede yürütülüyor olacak.”
SÖZLEŞMELİ TARIM MEVZUATI
Tarımda sürdürülebilirliğin değerini anlatan Kirişci, “Arz tarafıyla talep tarafını birbirlerine yaklaştırmak ve birbirleriyle hemhal kılmak durumundayız. Bunun ismi kontratlı üretim. Bu şeker pancarında başarılı bir biçimde yıllardan beri uygulanıyor. Biz bu şeker pancarının ötesine geçerek bu hususta bizim daha tarafların hukukunu gözeten, ben bilhassa Adana’da karpuz üreticisinin yaşadıklarını bilen birisiyim. Buradaki deneyimlerimizi de dikkate alarak özellikle üreticilerimizin fakat genelde iki tarafın da hukukunu gözeten bir çalışmayı inşallah bu kontratlı tarım mevzuatıyla Meclis’imizin açılışıyla Meclis’imize ilgili milletvekillerimiz tarafından sunulmuş olacak. Bunu da kendi çiftçilerimize kazandırmış olacağız.” sözlerini kullandı.
Kirişci, 6 Eylül 2022’de Et ve Süt Kurumu ile besilik hayvan yetiştiricileri ortasında bir kontratlı modeli başlattıklarını hatırlattı.
Bunun uygulamasının kısa vakitte bütün üreticilerle paylaşılacağını aktaran Kirişci, “Buradaki kıymetli olan husus şu, üretici ne üretileceğini bilecek, bu üretimle ilgili üretmiş olduğu eserden ne elde edeceğini bilecek. Burada bir başlangıç fiyatı olsa da devam eden süreç içerisinde değiştirilebilen lakin üretici lehine üreticinin rastgele bir formda ziyana ziyanına yol açmadan bir fiyatlandırma, fiyat siyaseti izlenecek. 5 yıl mühletle de bu siyasetin gereği olarak bu üreticimiz üretiyor olacak. Bunu Et ve Süt Kurumu kontratlı besicilik ismi altında bir faaliyet olarak şu anda mevzuatı hazır, yayınlandı ve inşallah uygulaması da kısa müddette başlanmış olacak.” diye konuştu.
MAZOT VE GÜBRE TAKVİYESİ ÖNE ÇEKİLDİ
Tarım kenti Adana’dan müjde vermek istediğini belirten Bakan Vahit Kirişci, şunları kaydetti:
“Bizim üreticilerimizin 2022 mazot ve gübre takviyeleri var. Biz, olağan koşullarda bu dayanakları, bizim devrimizde olabildiğince hızlandırdık, yılın birinci 3 ayında tamamına yakınını öder hale geldik. Biz, 2022 yılının mazot ve gübre dayanağını 2023’ün Mart’ına bırakmayacağız, 6 ay öne çekeceğiz. Çiftçimizin tarlaya, kendi yerine girişinde gereksinimi olan mazot ve gübre takviyesini kullanması için ona vereceğimiz Ziraat Bankası kartına direkt yükleyeceğiz. Tıpkı olarak yükleyeceğiz, nakdi olarak kullanımına müsaade vermeyeceğiz. Birincisi, buraya yüklemiş olduğumuz mazot ve gübre dayanaklarını 6 ay evvel almış olacağız, ikincisi bunları tıpkı olarak oraya yüklemiş olacağız, üçüncüsü de vatandaşımız o kartı kullanarak gidecek mazot ve gübreyle ilgili alışverişini yapacak. İnşallah bu da kısa müddette uygulanacak. Bunlarla ilgili çalışmalar tamamlanıyor.”
Ziraat Bankası aracılığıyla üreticilere verilen kredinin limitinin de arttırılacağını bildiren Bakan Kirişci, “Bir başka uygulamamız da 100 bin lira olan Ziraat Bankasının kullandırdığı kredinin 200 bin liraya çıkarılmasını sağlayacağız. Bu 200 bin liralık limitin 100 bin liralık kısmını yeniden karta yükleyeceğiz ve yeniden birebir olarak kullanılmasını sağlayacağız. Nerede? Yalnızca mazot ve gübrede.” tabirlerini kullandı.
Kirişci, ekilmeyen alanların üretime geçirilmesini teşvik ettiklerini söyledi.
Bu husustaki çalışmaların yeni uygulamalarla süreceğini söz eden Kirişci, “Mülkiyet hakkı ile kullanım hakkını birbirinden ayıran, mülk sahibini mağdur etmeden, kendi toprağına el koymadan lakin buranın kullanımıyla ilgili hususu bir düzenleme çerçevesinde zapturapt altına alıyoruz. Bir halde, gerek veraset uyuşmazlığı nedeniyle gerekse de kırsaldan kente göç etmiş fakat geriye dönüp tarlasıyla, bağıyla, bahçesiyle ilgilenmeyen vatandaşlarımıza, bu alanlarda şayet 1 yıldan fazla üretim faaliyetleriniz olmazsa biz bu alanları oradaki rayiç bedel üzerinden kiralayacağız. Bu kiralama sonucunda oluşan arazi portföyünü oradaki üreticilerle paylaşacağız. Onlar da buralarda üretimlerini yapacak, biz de döneceğiz mülk sahibinin hesabına kira bedelini yatırmış olacağız. Böylece gerek veraset gerek kırsaldan kente göç yoluyla şu anda ekilemeyen bütün alanları o bir yıldan sonraki süreçte mutlak suretle bedellendirilen alanlar haline getirmiş olacağız.” diye konuştu.
Kirişci, stratejik tarım eserlerinin yetiştirilmesinin değerini anlatarak, “Buğdayda kendimize yeterliliğimiz hamdolsun bu yıl yüzde 102’ler seviyesinde. Arpa, çavdar, yulaf, tritikale üzere eserlerle ilgili de… Bilhassa ayçiçeği konusunda bu yıl üretimimiz, geçen yıla nazaran hem iklimsel tesirlerden hem de vatandaşımızın ilgisinden ötürü bir ölçü daha yüksek olacak inşallah.” dedi.
AYÇİÇEĞİNDE GÜMRÜK VERGİSİ ORANININ ARTIRILMASI
Ham ayçiçeği yağı ithalatında uygulanan gümrük vergisi oranının yüzde 10’a yükseltildiğini anımsatan Kirişci, şöyle devam etti:
“Hamdolsun, buğday, arpa, mısırla ilgili açıklamış olduğumuz fiyatlar bölgedeki ve ülkedeki bütün üreticilerimizin memnuniyetine muhatap olmuştu. Yeniden bu bölge için de kıymetli olan ayçiçeği konusunda dün gece prestijiyle fiyatlardaki gerilemeyi dikkate alarak biz, burada yüzde 10’luk bir bilhassa ham yağına, çekirdeğin kendisine değil ithalatta yüzde 10’luk bir gümrük vergisi getirdik. Bu gümrük vergisiyle içerideki üreticilerimizin de mağdur edilmemesi ve ayçiçeğini pahasında pazara sunmalarına da imkan sağlamış olduk. İnşallah bunun olumlu sonuçlarını kısa müddette de görmüş olacağız.”
Kirişci, tarımın, dış ticaret açığı verilmeyen kıymetli bölümlerden olduğunu söz ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Tarım kesiminde 6,5-7 milyar dolarlık fazlamız var. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 128. En son datalara nazaran söylüyorum, bizim ihracatımız, hasebiyle da ihraç ettiğimiz ülkeleri doyuran bir üreticimiz var. Bu ülkeye ‘üretmiyor’ demek abesle iştigaldir ve hadsizliktir. Bu üreticinin, alın teri döken insanlarımızın emeklerine saygısızlıktır. Bunu bir meslek insanı, vatandaş, Tarım ve Orman Bakanı olarak asla kabul etmiyorum. Bu ülkenin üreticisi, pandemide kendi emsalleri konutlarından çıkmazken ‘Hayır ben tarlaya, bağa, bahçeye gideceğim, ahırda, kümeste kendi faaliyetlerimi sürdüreceğim’ demiştir, adeta Kovid-19’a meydan okumuştur lakin üretim faaliyetlerini sürdürmüştür. Münasebetiyle üretmeye devam eden bu üreticiye bizim hiçbir formda haksızlık yapmamamız gerekir.”
Üretim planlaması yapılacağını vurgulayan Bakan Kirişci, planlamada toprak kabiliyeti, iklim bedelleri, pazar kaideleri ve sanayi altyapısı üzere çok sayıda etkenin dikkate alınacağını aktardı.
Planlamanın “mobil” uyumlu olacağını lisana getiren Kirişci, “Mobil uygulamada alana ne ekebileceğini, ekmeyeceğini üretici görecek. Uzak mı bu? Hayır. İnşallah 1 Ekim’de ÇKS işleyişinin e-Devlet üzerinden yürütülmesi dijitalleşme ve vatandaşa konfor sağlama ismine nasıl bir adımsa, birebir formda bizim atacağımız bu adımla da üreticimizi mağdur etmeden, probleme sokmadan onun üretmesini sağlayacağız.” tabirini kullandı.
Kirişci, üretici için geliştirilen Gelir Muhafaza Sigortası’nın Konya’da uygulanmaya başlandığını anımsatarak, bunu destekleyeceklerini vurguladı.
“ŞU ESERİN RAFLARDA EKSİKLİĞİ VAR’ DEDİĞİMİZ BİR ŞEY YOK”
Dünyada, doğal gaz, mazot ve gübre üzere girdilerde artış olduğunu söyleyen Bakan Kirişci, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Dünyanın tahminen de hala en ucuz doğal gazını alıyoruz, akaryakıtla ilgili genel olarak dünya fiyatlarıyla paralel gidiyor. Rusya ve öbür ülkelerle olan münasebetlerimizden ötürü da şanslı olan ülkelerden birisiyiz. Antalya’daki turizmciler, kişi başı 580 avro veren Almanya’nın kendi ülkesinin dışına göndermek istediği Almanları, Hollandalıları, Belçikalıları, Fransızları bekliyorlar. Bu ülkede insanlarımızın bu türlü bir telaşı, kaygısı var mı? Hamdolsun yok. Tıpkı pandemide olmadığı üzere. Şu anda da hiçbir şeyin eksikliği yok. Bize, geldiğimiz günlerde ayçiçeğiyle ilgili ufak bir manipülasyon yapmaya kalktılar. Onlar da gerekli karşılığı aldılar. Şu anda, ‘şu eserin raflarda eksikliği var’ dediğimiz rastgele bir şey yok.”
ECRİMİSİLLE ÜRETİME DÜZENLEME GETİRİLECEK
Kirişci, ecrimisil metoduyla üretim yapanların da dayanaklardan yararlanmasını hedeflediklerini belirterek, “Ecrimisil ile üretim yapan kardeşlerimiz var. Bunlar, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne giremedikleri için desteklemelerden yararlanamıyorlar. Biz, Meclisin açılışıyla, bir değişiklikle inşallah ‘bakanlığımızın rastgele bir kaydı dikkate alınarak’ diyerek düzenlemiş olacağız. Bu da bence üreticilerimiz ismine değerli bir kazanım olacak.” dedi.
Türkiye’nin su eserleri ihracatına da değinen Kirişci, “Su eserleri denilince evvelden gülüp geçilirdi. Bugün 1,4 milyar dolarlık 2021 yılı ihracatı, 200 milyon dolarlık ithalatı, net olarak da 1,2 milyar dolarlık fazlası olan bir kesim. 2022 için amacımız 1,5 milyar dolar, 2023 için ise 2 milyar dolarlık bir maksadı öngörüyoruz. Bu fevkalade bir amaç. Düne bakarak bugünkü geldiğimiz nokta çok değerli.” diye konuştu.