Rusya’nın Ukrayna’ya karşı kullandığı deneysel “Oreshnik” (Fındık Ağacı) füzesinden, batılı ülkeler tarafından üretilen kesimler kullanıldı ve batılı ülkelerin sanayi makineleriyle Rus şirketleri tarafından üretildi.
Financial Times’ın yazısına nazaran, Ukrayna istihbaratının Oreshnik füzesinin geliştiricisi olarak tanımladığı iki önde gelen Rus silah enstitüsü, Alman ve Japon metal sürece sistemlerine hakim çalışanlar arıyor.
BATI MAKİNALARIYLA, BATIYA KARŞI
Moskova Isı Teknolojileri Enstitüsü (MITT) ve Sozvezdie isimli şirketlerin verdiği ilanlar, Kremlin’in silah sanayisinin batı yaptırımlarına karşın yabancı teknolojiye büyük ölçüde bağımlı olduğunu ortaya koyuyor.
Bu bağımlılık bilhassa bilgisayarlı sayısal denetim (CNC) teknolojisinde besbelli. CNC, fabrikaların yüksek hassasiyetle gereçleri şekillendirmesine imkan tanıyan bir sistem. Bu makineler, kalıp halinde olan ham unsurdan gerekli modülleri eksiksiz doğrulukta kesebiliyor.
Putin, karadan fırlatılan orta menzilli, Nükleer kapasiteli balistik Oreshnik füzesini, Ukrayna’nın batılı müttefiklerinin Rusya’daki maksatlara saldırmasına müsaade vermesine karşı yaptığı misillemede kullandı.
Füzenin, RS-26 Rubezh olarak bilinen ve nükleer kapasiteye sahip bir balistik füze temel alınarak geliştirildiği belirtiliyor. Oreshnik birinci kullanıldığında, maksada uçtuğu ve amaçları vurduğu imajlar toplumsal medyada servis edilmiş ve batılı müttefiklerde bir tasa yaratmıştı.
Putin, Dnipro’daki eski Sovyet roket fabrikasına yapılan akının akabinde “Bu cins füzelerden elimizde geniş bir stok var, kullanıma hazır sistemlerimiz mevcut” dedi.
DAHA FAZLA UĞRAŞ GEREKLİ
Ukrayna istihbaratına nazaran Oreshnik’in geliştirilmesinde rol oynayan MITT, Rusya’nın katı yakıtlı balistik füzelerinin önde gelen üreticisi ve geliştiricisi.
2024’te yayımlanan iş ilanlarında MITT, “FANUC, SIEMENS, HEIDENHEIN sistemlerini kullanıyoruz” tabirine yer verdi. Bu sistemlerin Fanuc Japonya’dan, başka ikisinin ise Almanya’dan geldiği biliniyor.
Bu şirketler, yüksek hassasiyetli CNC makineleri için denetim sistemleri üretiyor. Sozvezdie de emsal ilanlar vererek askeri kullanım için “otomatik denetim ve irtibat sistemleri” alanında uzmanlık aradıklarını duyurdu. İlanda, “CNC sistemleri bilgisi — Fanuc, Siemens, Heidenhain” tabiri öne çıktı.
Titan Barrikady isimli üçüncü bir savunma şirketi de Oreshnik’in üretiminde yer alıyor. Şirketin yayımladığı bir görüntüde, Fanuc markalı bir denetim aygıtının önünde duran bir personel görülüyor.
Rusya, yerli üretim araçları geliştirme eforlarına karşın uzun müddettir Batı üretimi üretim araçlarına bağımlı. Kremlin, yüksek hassasiyetli metal sürece makinelerinin büyük kısmını Çin’den tedarik ediyor, lakin bu makineleri çalıştıran denetim üniteleri hala batıdan sağlanıyor.
2024’te büyük bir Rus ticaret fuarında sergilenen 12 CNC aygıt modelinden 11’i Japon ve Alman şirketlerinin denetim üniteleriyle donatılmıştı.
Ukrayna Ekonomik Güvenlik Kurulu İcra Yöneticisi Denys Hutyk, “Oreshnik’in geliştirilmesi, Rus askeri endüstrisinin hala üst seviye batı ekipmanlarına ne kadar bağımlı olduğunu gösteriyor. Batılı hükümetler bu malların akışını durdurmak için daha fazla efor göstermeli,” dedi.
NASIL GETİRİYORLAR?
CNC makinelerinin Rusya’ya ihracatını durdurmak, Kiev’in müttefikleri için öncelikli amaçlardan biri haline geldi. CNC aygıtları ve bileşenleri, Moskova’ya tedariki bilhassa engellenmek istenen “öncelikli ürünler” listesinde yer alıyor.
İhracat denetimleri bu malların Rusya’ya akışını yavaşlattı, lakin Financial Times’ın yazısına nazaran 2024’ün başından bu yana Rusya’ya, Alman şirketi Heidenhain kesimleri içeren en az 3 milyon dolarlık sevkiyat gerçekleşti. Bu sevkiyatlarda, kesimlerin ve makinaların değerli bir kısmının askeri üretimle irtibatlı olduğu saptandı.
Bu kesimleri ve makinaların Rusya’ya gönderilmesinden sorumlu şirketin CEO’su Diana Kaledina, 2022’de askeri bir kontratta dolandırıcılık suçlamasıyla tutuklandı.
Kaledina, Çin’den ithal ettiği CNC makinelerini Rus imali üzere göstererek fon almıştı. 2022’nin sonlarında, Kaledina hakkındaki dava, ombudsmanın “Rus makine sanayiine ziyan verebileceği” gerekçesiyle düşürüldü.