Beş ay evvel Ankara-Şam çizgisini kurmak üzere düzgün niyet iletisini gönderdik… Ses çıkmayınca tekrar gönderdik…“Müsaitiz buyurun gelin” karşılığını bir türlü alamadık.
Araya Putin’in girmesini istedik… Girdi yeniden olmadı.
Hakan Fidan, Şam’a yabancı değil… Astana’dan sonra MİT Başkanı olarak 2017’den beri çok kere gitti. Ancak Dışişleri Bakanı olarak henüz Şam davetiyesi yazılmadı.
Riyad’da Erdoğan ve Esad, Arap Ligi aile karesine girdi. Bu kere görüşme olabilir derken… Selamlaşma olmadı.
ERDOĞAN’IN UÇAKTAKİ MESAJLARI
Cumhurbaşkanı Erdoğan Riyad’dan sonra Bakü’ye geçti, dönüşte gazetecilere “Esad’dan hâlâ umutluyum” dedi ve şu kritik saptamaları yaptı.
Esad ile aramızı düzeltmek yalnız iki ülkeyi değil, bölgeyi rahatlatacak.
Suriye’yi bölmek isteyen PKK…
İsrail Ankara ve Şam’ı birlikte tehdit ediyor.
Esad, Suriyeli göçmenler için yeni bir iklim yaratabilir.
Oldukça yapan bu iletileri Odatv Suriye kaynaklarına sordu… Erdoğan’ın açıklamaları Şam’da memnuniyet yaratmış. Cumhurbaşkanı’nın birinci daveti de emsal bir etkileşime neden olmuştu.
Buraya kadar her şey normal… O vakit ‘süreç neden ilerlemiyor’ sorusuna karşılık bulmalıyız.
Temmuz ayına gidelim. Erdoğan’ın uzattığı dost eli, Suriye’den görüldüğünde Suriye basını kendi Cumhurbaşkanlarına sorular yöneltti. Bunlara verilen cevapların satır ortalarında çok çok hayati iletiler vardı.
ESAD’IN VERDİĞİ RÖPORTAJDAKİ ŞİFRELER
16 Temmuz El Vatan’a konuşan Suriye Lideri şu tespitleri yaptı:
Normalleşme ismi yanlış, İsrail üzere siyonistlerle normalleşilir. Türkiye ise bizim komşumuz… Alaka kurmak aslında olması gereken yani doğal.
Ankara ile görüşmek için kuralımız yok, gereksinmelerimiz var.
Görüşmenin emeli olmalı: Terörün nedenini ortadan kaldırmak.
Önemli olan Suriye’nin ve Türkiye’nin çıkarlarını birlikte sağlamak.
Suriye’nin kaynakları da basını da Esad’ın Ankara ile muahede yoluna girmekte çok istekli olduğunu belirtiyor. Hatta gazetecilerin “İki ülke ortasında koşulların sağlanması imkansız” yorumuna itiraz ediyor. Esad, “Şart koymadık, 13 yıl evvel aramızı bozan nedenleri ortadan kaldıralım, milletlerarası hukuku uygun garantiler verelim, yeterli” diyor. Bu nedenle sıkıntıyı sırf “Erdoğan ile görüşmeye” indirgemiyor. Kısaca Esad, “barış” için inançlı.
Fakat konuştuğumuz kaynaklar, kamuoyunun Erdoğan’ın kelamlarından memnuniyetine karşın Ankara’dan yükselen kimi seslerden rahatsızlığı iletiyor. İşte olağanlaşmanın karşısında “anormal” siyasetler, ve çıkışlar adeta bir kara kedi üzere ortaya giriyor.
“Suriye yeni anayasasını yapsın”
“Sünni nüfusa değer versin. Kürtlerle barışsın”
“ÖSO’cuları orduya entegre etsin”
İşte bu kelamlar ve siyasetler, Şam’da güvensizlik yaratıyor. Tıpkı kaynaklar, “Suriye’yi anlamıyorlar, kimse bize anayasa dayatamaz, bu bizim iç sorunumuz. Bir çok kere af çıkardık, dışarıdan gelenleri kabul ettik. Daha geçen hafta Lübnan’da 65 bin kişi bize göç etti. Bizim ülkemizde mezhepçilik alerji yaratır. Hükümet medyasında hala kışkırtıcı haberleri görüyoruz. Ankara’nın bunu anlaması lazım” dedi.
SUUDİ ARABİSTAN DEVREDE Mİ
Bir noktaya daha dikkat çekip şu yorumu yaptılar: “Esad, süreci birlikte yürütmek için Suudi Arabistan’la ilgilere daha çok değer veriyor. Suudileri, Türkiye’ye birtakım konuları kabul ettirmek için muteber arabulucu olarak görüyor. Rusya’nın baskısına karşın Erdoğan ile çabucak görüşmemesi de bu süreçle bağlantılı”
Erdoğan’ın uçaktaki sözleri… Ankara-Şam sınırının stratejik tarafını saptadı: İsrail iki ülkeyi de tehdit ediyor. Hem İsrail’e hem PKK’ya karşı işbirliği, Türkiye ve Suriye için gerekli. Artık bu davetlerin karşılık bulup bulmayacağı, olağanlaşmanın kilidini kimin açacağı merakla bekleniyor.
Osman Erbil