Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilmesine yönelik reaksiyonlar sürüyor. Haydarpaşa Dayanışması’nın düzenlediği açıklamaya katılanlar bugün Kadıköy İskele Meydanı’nda bir ortaya geldi. İskeleden başlayan yürüyüş, saat 13.30’da Haydarpaşa Garı önünde son buldu. Burada yapılan açıklamada, “Deprem bekleyen bir kentin en değerli ulaşım yapıları ve muhtaçlığı olan Haydarpaşa limanı, Haydarpaşa Garı, Sirkeci Garı, ulusal ve memleketler arası gayrimenkul, turizm vb. sermayesinin buyruğuna sunulmaya çalışılıyor” denildi.
Haydarpaşa Dayanışması tarafından yapılan açıklamada öne çıkan başlıklar şöyle:
SERMAYENİN BUYRUĞUNA SUNULUYOR: Haydarpaşa Garı, limanı ve etrafının 2000’li yıllardan bu yana iktidar ve buyruğundaki TCDD idaresi tarafından büyük bir inatla sermayeye peşkeş çekilme teşebbüsüne karşı, toplumun tüm hassas kesitleri ile birlikte yılmadan ve usanmadan bir direniş veriliyor. Kent Toplum ve Etraf İçin Haydarpaşa Dayanışması olarak, gerek hukukî alanda, gerekse 19 yıldır durmaksızın sürdürdüğümüz Pazar nöbetleri ile, 2005 yılından bu yana yaşayan endüstriyel kültür varlığımız olan Haydarpaşa Garı’nın endüstriyel ve kamusal demiryolu fonksiyonunu korumak için çaba ediyoruz. Bilhassa 2004 yılından itibaren, TCDD ve kamusal alanlarımızın özelleştirilmesine dair yasalar çıkartılarak, koruma kurulu kararları, müdafaa maksatlı imar planları yok sayılarak, şeffaflıktan uzak, bâtın kapaklı projeler, kontratlar yapılıp kamu kaynakları milyonlarca lira ziyana sokularak; Sarsıntı bekleyen bir kentin en değerli ulaşım yapıları ve gereksinimi olan Haydarpaşa limanı, Haydarpaşa Garı, Sirkeci Garı, ulusal ve milletlerarası gayrimenkul, turizm vb. sermayesinin buyruğuna sunulmaya çalışılıyor.
İNAT BİTMEDİ: Yıllar içinde bu amansız uğrası “Haydarpaşa Manhattan Olacak”, “Haydarpaşa Venedik Olacak”, “Haydarpaşa Otel Olacak”, “Haydarpaşa Ticaret Merkezi Olacak”, “Haydarpaşa Kültür Merkezi Olacak”, “Haydarpaşa Cruise Liman Olacak”, “Haydarpaşa olimpiyat köyü olacak ve “Haydarpaşa Müze Olacak” üzere telaffuzlar ve kentsel dönüşüm projeleri olarak karşımıza çıktı. Birebir inatla sürdürülen yasal ve toplumsal uğraşların sonucunda bütün bu projeler ortadan kaldırıldı. Fakat inat bitmedi. Haydarpaşa Garı’nın Gar fonksiyonuyla milyonlarca bedel ödenerek yapılan onarımı ve arkeolojik çalışmaları sona erip trenleriyle ve toplumla buluşması beklenirken iktidar bu sefer karşımıza kültür sanayisi sermayesi ismine “kültür vadisi” denilen bir proje çıkardı. TCDD’nin kendi Müdürlüklerinin dahi İstanbul’un merkezi gar binası olan Haydarpaşa ve Sirkeci garlarına olan muhtaçlığı ısrarla belirtilmesine rağmen TCDD idaresi tarafından Ağustos 2024’te yapılan bir protokolle Haydarpaşa ve Sirkeci Garları 29 yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığına devredildi. Hukuksuz ve kamu faydasına alışılmamış bulunan bu protokole karşı TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent şubesi ve Birleşik Nakliyat Çalışanları Sendikası tarafından protokolün yürütmesinin durdurulması ve iptali için idari yargıda dava açılmıştır.
HAYDARPAŞA VE SİRKECİ PLANLARA DAHİL EDİLMİYOR: Gerek protokol eki dokümanda demiryollarına bırakılan alanın yetersizliği ve akabinde tekrar saklı kapaklı hazırlanan ve son günlerde Kültür ve Turizm Bakanı tarafından kamuoyuna açıklanan bu yeni dönüşüm projesi taslağı, diğer projelerde olduğu üzere Sirkeci ve Haydarpaşa Garlarını, kamu faydası ve toplumun ulaşım hakkının gözetilmesi tasalarından uzak bir halde, özel bir zümreye hizmet edecek bir kültür sanayisi alanına dönüştürme gayretinden diğer bir şey değildir. Her türlü sistem kullanılarak toplum nezdinde yasallaştırılmaya çalışılan bu projeler incelendiğinde arkeo-park, müze, bienal, millet bahçesi ve performans sanatları merkezi üzere fonksiyonlarla garın ana ulaşım merkezi olarak kullanımının geri plana atılacağı açık olarak anlaşılmaktadır. Haydarpaşa ve Sirkeci Garları sembolik olan birkaç trenin geleceği bir istasyona çevrilmek isteniyor. Tüm dünya metropollerinde kent merkezindeki garların gereksinim duyduğu trenlerin bakım, tamirat, depo ve park alanları ile demiryolcuların çalışma yerleri üzere yerler Haydarpaşa ve Sirkeci kelam konusu olduğunda planlara dahil edilmiyor.
PLANDA OLANLAR: Bakın Adapazarı Garı’nın 4 peron ve 6 yolu olduğu bir durumda Anadolu Yakası’nın tarihi garı Haydarpaşa’da yalnızca 3 peron ve 4 yol planlanıyor. Nüfusu ve coğrafi büyüklüğü İstanbul ile karşılaştırılamayacak olan 254 binlik nüfuslu Venedik’in Santa Lucia Garı’nda bile 23 peron bulunuyor. Venedik Santa Lucia Garı’nda günde 25 çift tren kalkarken, Sirkeci’de yalnızca yılda 1 sefer Orient Ekspres, Haydarpaşa Garı’nda ise günlük yalnızca birkaç çift YHT işletmek planlanıyor. Sirkeci ve Haydarpaşa Garlarındaki peron sayılarının bu kadar az tutulmuş olması demiryolculuk işletmeciliğinin hakkıyla yapılmasının önüne geçmektedir. Bizler tüm bunların şuurlu olarak yapıldığının farkındayız. Zira Haydarpaşa ve Sirkeci Garları halka hizmet eden kamusal ulaşım yerleri olarak değil, sermaye yatırımlarının yapılacağı Galataport vari tüketim vitrinleri haline getirilmek isteniyor. Asli misyonu kültür varlıklarımızı korumak olan ve Haydarpaşa Garı’nın tüm fonksiyonları ile korunmasına dair kendi bünyesindeki Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarını dahi dava konusu etmiş. Kültür ve Turizm Bakanlığına tekrar ve kıymetle hatırlatıyoruz.
İZİN VERMEYECEĞİZ: Haydarpaşa ve Sirkeci Garları dünyada iki kıtayı demiryolları ile birleştiren ve bir öteki örneği bulunmayan gerek memleketler arası gerekse ulusal muhafaza otoriteleri tarafından dünyanın “yaşayan sanayi mirası” olarak kabul edilmiştir. Bu “yaşayan” endüstriyel mirasının sermayeye peşkeş çekilerek öldürülmesine asla geçit vermeyeceğiz. Üniversal muhafaza unsurları, İstanbul’un zelzele gerçeği ve ulaşım muhtaçlıkları dikkate alınarak, garlarımızın “Gar” olarak kullanılmaya devam edilmesi ve trenlerimizle birlikte topluma bir an evvel iade edilmesi yaşamsal bir zorunluluktur. Toplumsal gereksinimleri ve kozmik prensipleri görmezden gelen tüm projeler üzere, legallikten uzak bu projeleri de reddediyoruz. Yirmi yıldır sürdürdüğümüz haklı gayretimiz, Haydarpaşa ve Sirkeci garları tam kapasite ile topluma iade edilene kadar sürecektir. Kültür sanatın araçsallaştırılması ile demiryolcuların, işçilerin, personellerin ve garlardaki küçük esnafın Haydarpaşa ve Sirkeci’de
yerinden edilmesine, koparılmasına müsaade vermeyeceğiz.
SAHİP ÇIKMA DAVETİ: Haydarpaşa Garı tren seferleri ve tüm fonksiyonlarıyla halkın kullanımına sunulana kadar “Haydarpaşa Gardır, Gar Kalacak!” demekten ve nöbetlerimizden vazgeçmeyeceğiz. Bu kapsamda tüm kent hakkı savunucularını ve halkımızı kentin garlarına sahip çıkmaya ve birlikte gayret etmeye çağırıyoruz. Bugün sadece Haydarpaşa ve Sirkeci üzere kamusal yerler yok edilmiyor. Bayanlar, hayvanlar, çocuklar ve doğa da yok ediliyor. Meğer bunların hiçbiri birbirinden bağımsız değil. Yıkım ve yok etmeye dayalı iktidar siyasetlerine karşı ömrü ve müşterekleri savunan herkesle bu uğraşta ortaklaşmak istiyoruz. Yıkıma karşı ömrü savunan herkesi, tüm kent hakkı savunucularını, demiryolcuları, mimarları, bayanları, işçileri, öğrencileri, akademisyenleri, sanatkarları ve aktivistleri Haydarpaşa ve Sirkeci Garlarının demiryolu fonksiyonuna sahip çıkmaya çağırıyoruz.
(HABER MERKEZİ)