Finlandiyalı araştırmacılar, yeşil enerjiyi aylarca koruma edebilen, dünyanın birinci “kum pilini” geliştirdi.
Uzmanlar, bunun yeşil gücün yıl boyunca kullanılması meselesine tahlil getirebileceğini belirtiyor.
Düşük yoğunluklu kum kullanılan aygıt, güneş ve rüzgardan elde edilen ucuz güçle şarj oluyor.
Kum ısıyı yaklaşık 500 derecede koruma ediyor ve bunun gücün kıymetli olduğu kışın meskenleri ısıtmak için kullanılabileceği söyleniyor.
Finlandiya gazının birçoklarını Rusya’dan alıyor. Ukrayna’daki savaş nedeniyle ülke yeşil güce daha fazla ağırlaşmaya başladı.
Rusya, Finlandiya’nın NATO’ya katılma kararı sonrasında bu ülkeye gaz ve elektrik satışını durdurdu.
Kum bataryaları bu tesiste üretiliyor
Finlandiya’nın Rusya’ya 1300 kilometrelik bir sonu bulunuyor .
Ülkede çetin geçen kış öncesinde ısınma ve aydınlatma için gerekli olan gücün tedariki tüm Finlandiyalılar için korku kaynağı.
Ama ülkenin batısındaki bir santralde devreye sokulan bu sistem, dertleri azaltma potansiyeline sahip.
KUM PİLLERİ NASIL ÇALIŞIYOR?
Cihazda 100 ton kadar kum kullanıyor. Kolay imajına karşın bu sistem gücün en fazla muhtaçlık duyulduğu anda kullanılmak üzere depolanması için uygun maliyetli bir tahlil olarak ortaya çıkıyor.
İklim değişikliği ve fosil yakıtların fiyatlarının süratle yükselmesi nedeniyle yenilenebilir eenrji üretimine yatırımlar da artıyor.
Yeni güneş gücü ve rüzgar türbinlerinden elde edilen güç çabucak şebekeye dahil edilebiliyor. Lakin bu ek kaynakların zorlukları var. En değerli bahis devamlılık. Dışarıda güneş yoksa ve rüzgar esmiyorsa ışıklarınızı nasıl yakacaksınız?
Ayrıca elektrik sınırlarına yenilenebilir güç verirken, şebekeyi dengelemek için öbür güç kaynaklarını da güçlendirmek zorundasınız. Zira çok az ya da fazla güç sistemin çökmesine neden olabilir.
Bunun en aşikar tahlili şebeke daha fazla yeşil hale gelirken enerjiyi depolayacak ve talebi dengeleyecek çok büyük ölçekli bataryalar inşa etmek üzere görünüyor.
Halihazırda bataryaların birçoklarında lityum kullanılıyor. Bu bataryalar kıymetli, karbon izleri fazla. Ayrıyeten bu bataryalar, fazla enerjiyi sonlu ölçüde kaldırabiliyor.
(Fotoğraf: Tony Jolliffe)
Ancak Kankaanpaa kasabasında bir küme genç mühendis kumdan yaptıkları pillerinin birinci ticari montajını tamamladı. Depolama meselelerini düşük maliyet ve düşük tesirli bu formülle çözebileceklerine inanıyorlar.
Polar Night Güç isimli şirketin iki kurucusundan biri olan ve pili geliştiren grup ortasında yer alan Markku Ylönen, “Yeşil gücün bol olduğu vakitte çabucak depolomaya geçebilmek istiyoruz” diyor.
Kum pili, Vatajankoski elektrik santralinin bir kısmında kuruldu. Bölgedeki konutlar bu santralden ısıtılıyor.
Düşük maliyetli elektrik kumu 500 dereceye kadar ısıtıyor. Sıcak hava ısı dönüştürücü yardımıyla kumda sirküle ediliyor.
Kum, ısının depolanmasına çok elverişli. Çok az ısı kaybına yol açıyor. Aygıtın geliştiricileri, kumun aylarca 500 derecede kalabileceğini söylüyor.
Enerjinin daha kıymetli olduğu vakitte batarya sıcak havayı bölgenin su ısıtma sistemine veriyor. Sıcak hava suyu ısıtıyor. Sonra bu su etraftaki meskenlere, iş yerlerine ve hatta yüzme havuzlarına pompalanıyor.
Kum pilini Markku Ylönen ve Tommi Eronen ikilisi geliştirdi
Kum bataryası Tampere kentindeki eski bir kağıt fabrikasında geliştirildi. Belediye girişimcilere yerin yanı sıra fon da sağladı.
Enerji ve iklim uzmanı Elina Seppanen “Havaların çok soğuk olduğu vakitlerde birkaç saat çalışacak bir santral çok derecede değerliye mal olur. Lakin kullanım esnekliği sağlayan bu türlü bir tahlilimiz ve ısı depolama imkanımız olursa bu maliyetleri düşürür” diyor.