Slovakya Başbakanı Robert Fico yeni yıl hasebiyle yayınladığı görüntüde, Ukrayna’yı amaç aldı. Başbakan Fico, “Eğer Kiev, Rus gazının geçişini engellerse 1 Ocak’tan sonra durumu ve Ukrayna’ya yönelik karşılıklı tedbirler alma ihtimalini değerlendireceğiz” dedi.
Fico, “Gerekirse Ukrayna’nın ivedilikle gereksinim duyduğu elektrik tedarikini durduracağız ya da öbür bir aksiyon yolu üzerinde anlaşacağız” tabirlerini kulandı. Rus gazının Ukrayna ve Slovakya üzerinden transit geçişinin durdurulmasının önümüzdeki 2 yılda Avrupa Birliği’ne 120 milyar euroya mal olabileceğini kestirim ettiğini vurgulayan Fico, Slovakya’nın da yılda 500 milyon euro kadar kayıp yaşayacağını söyledi.
UKRAYNA’NIN MÜZAKERE DURUMU HER GEÇEN GÜN KÖTÜLEŞİYOR
Fico ayrıyeten Slovakya’nın Ukrayna-Rusya barış görüşmelerine mesken sahipliği yapmaya hazır olduğunu belirtti. Robert Fico, “Eğer birileri Slovakya’da Ukrayna-Rus ihtilafı konusunda rastgele barış müzakeresi organize etmemiz emeliyle bize gelirse bizlerin misafirperverliğine güvenebilir” dedi.
Fico, bu konuyu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğünü, Putin’in olumlu yansısının kendisini mutlu ettiğini lisana getirdi. Slovakya Başbakanı Robert Fico, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski ise “ateşkes tekliflerini reddederek tüm Ukrayna’yı felakete sürüklemekle” suçladı.
Robert Fico, “Ukrayna’nın müzakere konumu her geçen gün kötüleşiyor, Ukrayna bu batı macerası için toprak kaybı ve ülkesinde yabancı orduların varlığı üzere çok büyük bedel ödüyor” halinde konuştu.
Slovakya, 2025’te Ukrayna üzerinden Rus gazı sevkiyatını sürdürmeye çalışıyor. Fakat Ukrayna, savaş devam ettiği için yıl sonunda sona erecek olan Moskova ile transit muahedesini yenilemeyi reddediyor. Ukrayna, 1 Ocak’tan itibaren Rus gazının kendi topraklarından geçmesine müsaade vermeyeceğini duyurmuştu.
RUSYA’NIN UKRAYNA ÜZERİNDEN GAZ SEVKİYATI
Sovyetler Birliği periyodunda inşa edilen Urengoy-Pomari-Ujgorod Boru Çizgisi, Sibirya’nın batısında çıkartılan doğal gazı Avrupa’ya Ukrayna üzerinden sevk etmek üzere Rusya’nın Suca kentine taşıyor.
Ukrayna üzerinden Slovakya’ya uzanan çizgi, Macaristan’a da buradan sevkiyat sağlıyor.
Avrupa’ya giden Rus doğal gazının üçte birinin geçtiği Sohranivka dağıtım noktasında sevkiyat, Ukrayna tarafından Mayıs 2022’de durdurulurken, gaz sevkiyatı yalnızca Suca noktasından devam ediyor.
Ukrayna idaresinin 2023 sonu için yayımladığı bilgilere nazaran, boru çizgileri ile ülke üzerinden Avrupa’ya taşınan Rus gazı ölçüsü geçen yıl 2022’ye kıyasla yaklaşık yüzde 28 azalarak 15 milyar metreküpe geriledi.
Ukrayna’nın kelam konusu kontrat sayesinde yılda 1 milyar dolar, Gazprom’un ise yılda 3 milyar dolardan fazla gelir elde ettiği iddia ediliyor.
TÜRKİYE GÜZERGAHININ EHEMMİYETİ ARTIYOR
Rus gazını Avrupa’ya taşıyan ana boru sınırları Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa atıl duruma düşerken, Ukrayna’dan sevkiyatın durması halinde tek güzergah olarak Türkiye ön plana çıkıyor.
Türkiye ve Rusya ortasında imzalanan mutabakat kapsamında, Ocak 2020’de faaliyete geçen TürkAkım projesi de kelam konusu güç denkleminde yüksek kapasitesiyle dikkati çekiyor.
Her biri yıllık 15,75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki çizgiden oluşan TürkAkım, bugüne kadar Türkiye’ye 40, Avrupa’ya ise 53 milyar metreküpten fazla doğal gaz arzı sağladı.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, daha evvel AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye üzerinden Avrupa’ya toplam 63 milyar metreküp gaz ihraç edilebileceğini söylemişti.
Türkiye’de bulunan bir öteki değerli boru çizgisi TANAP ile de bugüne kadar Türkiye’ye 29 milyar metreküp, Avrupa’ya 38 milyar metreküp gaz ulaştı.
Öte yandan, Türkiye’de bir doğal gaz merkezinin kurulmasına yönelik istişareler de Rus ve Türk yetkililer ortasında devam ediyor.
Halihazırda Batı Çizgisi ve Mavi Akım üzerinden de Rus gazı sevkiyatı devam ederken, Türkiye, İran doğal gazının da müşterisi pozisyonunda. Türkiye’nin teşebbüsleriyle, Türkmenistan gazının Azerbaycan üzerinden, Katar gazının da Suriye üzerinden sevkiyatı da geleceğe yönelik projeler ortasında yer alıyor.
GAZPROM’UN ZİYANI ARTABİLİR
Rusya’nın en büyük doğal gaz şirketi Gazprom, 1999’dan bu yana birinci sefer geçen yılı ziyanla kapatırken, şirket Avrupa’da yaşadığı pazar kaybını karşılamak için ihracat pazarlarını çeşitlendirmeye çalışıyor.
Ukrayna üzerinden sevkiyatı da durursa alternatifleri daha da azalacak olan Gazprom, ihracat önceliğini dünyanın en büyük ikinci iktisadı Çin olarak belirledi.
Gazprom, geçen yıl yaklaşık 430 milyar metreküp doğal gaz tüketen Çin’e Sibirya’nın Gücü boru çizgisi üzerinden 22,7 milyar metreküp doğal gaz ihraç etti.
Türkiye güzergahının geliştirilmesi için de çalışmalar yapan Gazprom, Türk yetkililerle Marmara Bölgesi’nde bir doğal gaz merkezinin kuruluş sürecinde de yer almak istiyor.
Rus başkan Putin, Rusya’nın doğal gazda LNG kapasitesini artırarak daha fazla kelam sahibi olmasını isterken, ABD’nin yaptırımları yüksek teknoloji yatırımları gerektiren bu alanda ülkenin ilerlemesini zorlaştıran bir öteki öge olarak ön plana çıkıyor.