İstanbul’da 14-17 Eylül tarihleri ortasında gerçekleştirilen 17’nci Dünya Aferez Kongresi, hematoloji alanının dünyadaki en kıymetli isimlerini bir ortaya getirdi. Kongredeki konuşmacılardan biri de, beden savunma hücrelerinin genetik mühendislikle programlanıp kanser hücrelerini yok etmesini sağlayan CAR-T hücre tedavisi için, Avrupa İlaç Ajansı EMA onayını almayı başaran birinci bilim insanı olan Prof. Dr. Julio Delgado oldu. DHA’ya açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Delgado, kan kanserlerinde yüzde 90’a varan başarılı sonuçlar veren CAR-T hücre tedavilerinin, başta göğüs kanseri olmak üzere solid (kistik) tümörlerde de umut veren sonuçları olduğunu söyledi. CAR-T hücre tedavisinin, ilaç firmalarından bağımsız olarak, akademilerin kendi laboratuvarında üretilebildiğini kaydeden Prof. Dr. Delgado, programlanmış hücrelerin bedende aylar hatta yıllarca kalabildiği için, kanser tedavisinde başarılı sonuçlar alınabildiğini kaydetti.
“KLASİK KANSER İLAÇLARI BEDENDE YALNIZCA BİRKAÇ SAAT KALABİLİYOR”
Barcelona Üniversite Hastanesi Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Delgado, “CAR-T hücreleri, bedenin kendi beyaz kan hücrelerinin alınıp izole edildiği ve birtakım mühendisliklerle tekrar işlenip hastaya verildiği bir tedavidir. En kıymetli tarafı bedende aylarca, hatta yıllarca kalabilmesidir. Kanser tedavilerinde kullandığımız başka hiçbir ilaç tipi bedende bu kadar uzun mühlet kalamıyor. Fakat saatlerden bahsedebiliyoruz başka kanser ilaçları için. Bunlar çok uzun mühlet bedende kalabiliyorlar ve insanın kendi hücrelerinden üretilen bir tedavi formu. Bu yüzden kanserde çok kullanışlı ve potansiyeli olan bir formül. Bedende kalıcılığı hastalığın tekrar etmemesi açısından da kıymetli. Kimi metotlarla bu kalıcılığı ölçebiliyoruz ve hücrelerin hala hastada bulunduğunu görünce seviniyoruz. Sahiden de tedavi başarısı ve cevabıyla, bu hücrelerin bedende uzun müddet kalıcılığı ortasında çok kıymetli bir temas var. Zira bedende kaldıkça tesiri daha uzun sürüyor” dedi.
“HİÇBİR SEÇENEĞİ KALMAMIŞ HASTALARDA YÜZDE 90’A VARAN TEDAVİ YANITI”
Şu anda iki çeşit kan kanseri tipinde CAR-T hücre tedavisinin FDA onaylı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Delgado, tedavi başarısıyla ilgili olarak da şunları söyledi: “İlk onaylandığı hastalık kümesi, CD19 olumlu B hücreli hematolojik kanserler ki lösemiler, lenfomalar bunların ortasına giriyor. İkinci onaylandığı hastalık da Multipl Miyeloma. BCMA dediğimiz geni hedefleyen tedaviler Multipl Miyeloma’da tesirli. Bilhassa Akut Lenfoblastik Lösemilerde (ALL) öbür hiçbir seçeneği kalmamış hastalarda genel karşılık oranları yüzde 90’ları buluyor. Multipl Miyelom hastalarında ise yüzde 100’ü bulan genel cevap oranları var. Tekrar bunlar da öbür kanser tedavilerinden sonuç alamamış hastalar. Alışılmış ki CAR-T hücre tedavisi almış birtakım hastalarda sonradan nüksler de gelişebiliyor fakat, diğer seçeneği kalmayan hastalar açısından hayli etkileyici yüksek cevap oranları görülüyor.”
“ÇOCUKLARDAKİ MUVAFFAKİYET ORANI DAHA YÜKSEK”
CAR-T hücre tedavilerinin, çocuklarda erişkinlere göre daha başarılı sonuçlar verdiğini de kaydeden Prof. Dr. Delgado, “Çocuklardaki T hücresi dediğimiz savunma hücreleri, erişkinlere göre daha güzel durumda. Bu nedenle çocuklardaki çalışmalarda daha başarılı sonuçlar elde edildi. Erişkinlerde de başarılı fakat, çocuklar kadar yüksek değil. CAR-T hücreleri, kemik iliği ve kanda bulunan lenfositlerdeki T hücrelerinden üretiliyor. Çocuklardaki ve erişkinlerdeki lenfositler ortasında fark var. Çocuklardaki lenfositler ekseriyetle daha sağlıklı oluyor ve bu nedenle de CAR-T hücre tedavisindeki sonuçlar pediatride (örneğin ALL’de) erişkinlerdekinden daha düzgün sonuçlar veriyor” diye konuştu.
“DİĞER KANSERLERDE METASTAZI TEDBİRE VE TEDAVİSİNDE BAŞARILI OLUNABİLİR”
CAR-T hücrelerinin hematolojik kanserler dışında pek çok merkezde solid kanserler (yani kistik tümörler) için de denendiğine işaret eden Prof. Dr. Delgado, bilhassa göğüs kanseri açısından başarılı sonuçlar elde edildiğini söyledi. Prof. Dr. Delgado, şu bilgileri verdi: “Meme kanserlerinde bulunan HER2 dediğimiz molekülün olumluluğunu hedefleyen hücreler üzerinde çalışılıyor. Pekçok sebepten ötürü solid tümörler hematoloji kanserlere nazaran daha güç. Lakin ben yeniden de optimistim ve önümüzdeki 5-10 yıl içinde muhtemelen solid tümörlerle ilgili de CAR-T hücre tedavilerinin metastazların önlenmesi ya da tedavisi açısından işe yaradığını gösteren çalışmalar sonuç verecek ve bu tedavi biçimi başka kanser tipleri için de umut olacak.”
“KEMİK İLİĞİ NAKLİNİN TEDAVİDEKİ POZİSYONUNU DEĞİŞTİRDİ”
Kemik iliği naklinin kan kanserleri açısından hala kıymetli bir seçenek olduğunu da vurgulayan Prof. Dr. Delgado, CAR-T hücre tedavilerinin kemik iliği naklinin yerini şimdi alamayacağını, fakat ‘konumunu’ değiştirdiğini söyledi. Prof. Dr. Delgado, “ALL’de kemik iliği nakli hala değerli bir seçenek. Bizim merkezimizde de ilik nakli yaptığımız çok hastamız var. Fakat ilik naklinin çalışmadığı hastalar oluyor. Bu hastalar için CAR-T hücre tedavisi umut oluyor. Hem kemik iliği naklinden sonra nükseden hastalar için elimizde yeni bir silah daha oluyor hem de artık günümüz pratiğinde çok seçeneği kalmamış hastalarda, evvel CAR-T hücre tedavisini kullanıp şayet bir cevap elde edilemezse ya da nüks olursa o vakit ilik naklini pozisyonlandırmak daha mantıklı oluyor. Yani bu tedaviler kan kanserlerinde ilik naklinin pozisyonunu da değiştirecek” dedi.
“FİRMALARDAN BAĞIMSIZ, MERKEZLER KENDİLERİ ÜRETEBİLİR”
CAR-T hücre tedavileri, bireye özel ve genetik mühendislikle çalışıldığı için şu anda en büyük açmazı, çok kıymetli olması. Fakat Prof. Dr. Delgado, vakitle bunun da değişeceğine inandığını söyledi. CAR-T hücre tedavilerini üretmek için bilim dünyasının ilaç firmalarına bağımlı olmadığını kaydetti ve kelamlarını şöyle noktaladı: “Bu tedaviler çok değerli. Bu sorunu yalnızca yoksul ülkeler değil, güçlü ülkeler de yaşıyor. Lakin bu maliyetleri azaltmanın bir yolu var. Şayet akademik merkezler kendi CAR-T hücrelerini üretebilirlerse ki, CAR-T hücre tedavisi tabiatı gereği buna müsait, o vakit fiyatlar da düşecektir. Ancak kendi merkezinizde üretseniz bile bir viral gen transferi yapmanız gerekiyor. İleride kimi yeni metotlar çıkıp bu viral transferleri ucuzlatabilir. İlaç firmalarından bağımsız bir halde kendi merkezinizde üretim yapabiliyorsunuz. Yeni teknolojilerle tahminen maliyet de daha düşeceği için, bu tedavilerin bir mühlet sonra daha düşük fiyatlara hastalara ulaştırılabileceğini düşünüyorum.”