İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Üsküdar ilçesinde bulunan Salacak ve Harem kıyılarındaki işgali ortadan kaldırmak için yıkım başlatmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı ise yıkımların durdurulması için imar planı değişikliği gerçekleştirmişti.
İstanbul 8’inci Yönetim Mahkemesi, Üsküdar’da Mimar Sinan Mahallesi’nde bulunan 431 ada, 2-34-36-39-40 parsellerini kapsayan alana dair yapılan 1/5000 ölçekli Müdafaa Maksatlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Muhafaza Emelli Uygulama İmar Planı Değişikliklerinin desteğinin iptaline hükmetti. Mahkeme, verdiği kararda, davaya husus olan sürecin hukuka ve mevzuata uygun olmadığına karar verdi.
Dava, 431 ada, 2-34-36-39-40 numaralı parselleri kapsayan alanda yapılan imar plan değişikliklerine ait İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Müdafaa Bölge Kurulu’nun 22 Aralık 2022 tarihli ve 7914 sayılı kararına dayanıyordu.
BÖLGENİN DOĞAL SİT ALANI OLDUĞU BELİRTİLDİ
Bilirkişi raporundaki tespitler ise şu formda sıralandı:
– Alanın, Üsküdar Salacak Harem Doğal Sit Alanı içinde yer aldığı ve birtakım parsellerde korunması gereken kültür varlıklarının bulunduğu.
– Bilhassa 431 ada, 39 parselde bulunan hamam ve maksem üzere yapılar Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescillenmişti.
– Plan değişikliklerinde kültür varlıklarının bütüncül bir halde ele alınmadığı, teknik ve objektif münasebetlerin yetersiz olduğu ve tarihî, çevresel faktörlerin göz gerisi edildi.
“YASAL MEVZUATA AYKIRI”
Mahkeme, yaptığı değerlendirmeler sonucunda, imar planı değişikliklerinin yasal mevzuata alışılmamış olduğuna hükmetti. Kararda, muhafaza gayeli imar planlarının tarihi, kültürel ve doğal çevrelerin sürdürülebilir biçimde korunmasını sağlaması gerektiği, lakin bu süreçte kâfi tahlil ve inceleme yapılmadığı ve koruma konseyinin uygunluğunun alınmadığına dikkat çekildi. Mahkeme, dava konusu sürecin iptal edilmesine karar verirken yargılama masraflarının davalı yönetimden tahsil edilmesine hükmetti.
Karar, İstanbul’daki tarihi ve kültürel dokunun korunması açısından değerli bir emsal teşkil edebilir zira Üsküdar’da yapılması planlanan değişiklikler, alanın kültürel ve tarihi niteliğini olumsuz etkileyebilecek ögeler içerdiği gerekçesiyle iptal edildi. Mahkeme kararı, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 30 gün içinde İstanbul Bölge Yönetim Mahkemesi’ne taşınabilecek. İstinaf süreci, dava sonucunun sonuncu hale gelmesi açısından belirleyici olacak.
