İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği için Türkiye’yi ikna uğraşları sürerken yarın Madrid’de düzenlenecek NATO tepesinden bu bahiste bir uzlaşma çıkması muhtemel görülmüyor.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Pazar günü Habertürk televizyonunda yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in talebi üzerine tepe öncesinde Madrid’de Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ile dörtlü dorukta bir ortaya geleceğini kamuoyuna duyurmuştu. Kalın, doruğa hazırlık görüşmeleri için Pazartesi günü Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal ile birlikte Brüksel’e giderek temaslarda bulunacaklarını söyledi.
Bugün Finlandiya Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada da NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’in de katılacağı tepe öncesinde Brüksel’de NATO’nun mesken sahipliğinde Fin, İsveçli ve Türk yetkililerin bir ortaya geleceği bildirildi.
İbrahim Kalın, Habertürk’te yaptığı açıklamada müzakerelerde gelinen noktadan geri adım atmayacaklarını belirterek, görüşmelerde büyük oranda mutabakat sağlandığını, en pürüzlü mevzuyu ise PKK ve iltisaklı kümelere yönelik yaklaşımın oluşturduğunu kaydetmişti. Kalın, Suriye’de faaliyet gösteren PKK ile ilişkili PYD ve YPG üzere yapılar konusunda yalnızca İsveç ve Finlandiya değil, NATO genelinde de bir yaklaşım değişikliği hedeflediklerini, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliği konusunun İttifak içinde bu bahiste daha büyük bir tartışmaya vesile olmasını istediklerini belirtmişti.
“Türkiye baskıyı aylarca sürdürmeye hazır”
Peki Madrid doruğu öncesinde Türkiye’nin çekincelerinin giderilmesi, Ankara’nın ikna edilmesi mümkünlüğü var mı? Gerek Türk gerekse Batılı yetkililer, mevzunun 29-30 Haziran’daki dorukta tahlile kavuşturulmasını muhtemel görmüyor.
Reuters haber ajansına konuşan yetkili ve diplomatlar, Türk tarafının müttefiklerin empoze ettiği son tarihlerle ilgilenmediğini, İsveç ve Finlandiya konusunda kendisine yönelik silah ambargosunun kaldırılması ve terörist kümelere yönelik adımlar atılması için baskıyı “aylarca” sürdürmeye hazır olduğunu belirtti.
Türkiye, İsveç, Finlandiya ve NATO ortasında yürütülen görüşmelere yakın bir kaynak, Türkiye’nin bilhassa İsveç’e yönelik olarak birtakım Kürt militanları iade etmesi talebinin görüşmelerin en pürüzlü noktasını oluşturduğunu kaydetti.
Adının açıklanmasını istemeyen bir öteki yetkili de Türkiye’nin taleplerini, İsveç ve Finlandiya’nın taahhütlerini içeren dokümanda, üzerinde büsbütün uzlaşıya varılmamış birkaç nokta kaldığını ve müzakerelerin bu bahislere ağırlaştığını belirtti. Kaynak, bu bahisler ortasında “NATO müttefiklerine silah ihracat sınırlamaları konusunda uygun muamele, birtakım kümelerin terörist olarak tanınması ve bireylerin iadeleri konusunda somut adımlar atılması”nın da bulunduğunu belirtti. İki ülke, Suriye’de gerçekleştirdiği askeri operasyonlara reaksiyon olarak 2019 yılında Türkiye’ye silah ihracatına kısıtlama getirmişti.
Reuters’a konuşan ve müzakerelere dahil olan bir Türk yetkili de şimdiye kadarki görüşmelerde bekledikleri adımların atılmadığını belirterek “NATO tepesinden sonuç çıkması güç görünüyor” diye konuştu.
Batılı bir diplomat ise Türkiye’deki seçim ortamına işaret ederek Erdoğan’ın sonunda üyelik müracaatlarına dayanak vermesinin ve seçmene bunu zafer olarak lanse etmesinin muhtemel göründüğünü kaydetti. Diplomat, “Ama Erdoğan seçimlere giderken ve NATO müttefiklerinde huzursuzluk giderek artarken bu bahis daha aylarca gündemdeki yerini koruyabilir” öngörüsünde bulundu.