Geçen kış vatandaşı vuran güç fiyatlarının önümüzdeki kış çok daha yüksek olabileceği belirtiliyor. Türkiye için de gösterge olan Avrupa’daki doğalgaz fiyatları yaz ayları olmasına karşın tarihi tepelere yakın seyrediyor.
Seçimlerin olağan tarihine bir yıldan daha kısa bir müddet kalırken, Avrupa ile birlikte Türkiye’yi çok güç bir kış bekliyor.
Halihazırda yüzde 80’e dayanan resmi enflasyon ve yüksek güç fiyatları nedeniyle güç günler geçiren vatandaşlar için önümüzdeki kış aylarının daha da şiddetli geçmesi beklenen görünüyor.
Ukrayna savaşının başlamasıyla birlikte tarihi doruklara yükselen doğalgaz fiyatlarının yaz aylarında bile çok yüksek seyretmesi, kış ayları için de olumsuz bir tablo oluşturuyor.
FİYATLAR YAZ AYLARINDA BİLE YÜKSEK
Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF’de süreç gören ağustos vadeli bin metreküp doğalgaz fiyatı, bugün prestijiyle yaklaşık 1800 dolar düzeyinde bulunuyor.
Ukrayna savaşı ve yaptırımlar nedeniyle güç krizi yaşayan Avrupa’da Rusya’dan gaz tedariğinde yaşanan sıkıntılar, Rus gazını taşıyan boru sınırlarında kullanılan kimi ekipmanların yaptırımlara takılması, bakım çalışmaları, öbür gaz tedarikçisi Norveç’te de sıkıntıların yaşanması, fiyatların yaz ayında bile çok yüksek seyretmesini beraberinde getiriyor.
FATURALAR KABARACAK
TTF’deki fiyatlar, Türkiye’nin ithal ettiği doğalgazın fiyatı hesaplanırken de kullanılıyor.
Sozcu.com.tr’ye konuşan eski BOTAŞ Gaz Alımı Daire Lideri Ali Arif Aktürk, gaz fiyatlarının çok yüksek seyrettiğine işaret ederek “Çok telaşlıyım, bu kış çok güç geçecek” dedi.
Normalde yaz mevsiminin doğalgaz fiyatının en düşük olması gereken periyot olduğunu fakat şu an 1800 dolar düzeyinin görüldüğünü belirten Aktürk, evvelki kış ortalama 180 dolar olan, geçen kış ortalama 400-500 dolara yükselen bin metreküp gaz alım maliyetinin bu kış ortalama 900 dolara kadar yükselebileceği, kur artışlarının durumu daha da berbat hale getirebileceği ikazında bulundu.
Rusya’dan Avrupa’ya gaz taşıyan Kuzey Akım 1’de bakım çalışması olmasının ve Kanada’nın bakım için gelen gaz türbinlerini yaptırımlar gerekçesiyle Rusya’ya geri göndermemesinin Avrupa’daki son fiyat artışlarında tesirli olduğunu belirten Aktürk, ağustosta yer altı depolarına gaz atma periyodunun başlayacağını, depoya kıymetli giren gazın kışın kıymetli satılacağını lisana getirdi.
SEÇİM ÖNCESİ TARİFELERE YANSIYACAK MI?
Türkiye’de durumun daha da makus olduğunu, kış talebinin kıymetli kısmının spot LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) ile karşılandığını, bunun da Avrupa’daki gösterge fiyattan yüzde 10 daha yüksek olduğunu belirten Aktürk, boru çizgilerinden gelen gazın da tekrar kıymetli kısmının TTF’e endeksli olduğunu, uzun vadeli mutabakatlarının bir kısmında ayrıyeten şu an yüksek olan ABD enflasyonuna endeksleme olduğunu, tüm bunların doğalgaz faturasını yükselteceğini söyledi.
Küresel iktisattaki yavaşlamanın petrol fiyatlarında düşüş getirebileceğini lakin doğalgazda durumun farklı olduğunu belirten Aktürk, fiyatların yüksek seyretmeye devam edeceğini, Türkiye’de sübvansiyon uygulayan hükümetin maliyeti tüketicilere ne kadar yansıtacağının tarifelerde belirleyici olacağını, seçim öncesinde yüksek artırımların tercih edilmeyebileceğini lakin BOTAŞ’ın çok yüksek ziyanlarla karşı karşıya kalacağını lisana getirdi.
Doğalgaz fiyatlarındaki yüksek seyrin elektrik fiyatlarını da üst iteceğini belirten Aktürk, elektrik kesiminde de dertli bir devir yaşanacağı ihtarında bulundu.
GEÇEN AY ARTIRIM GELMİŞTİ
Doğalgaz fiyatlarına en son 1 Haziran 2022 prestijiyle artırım yapılmıştı.
BOTAŞ, konutlarda kullanılan doğalgazın ünite fiyatında yüzde 30, elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın ünite fiyatında yüzde 16, elektrik üretimi dışında kullanılan doğalgazın ünite fiyatında ise yüzde 10 artış yapmıştı.
Haziranda ayrıyeten, sanayi ve ticarethanelerde kullanılan elektriğe yüzde 25, konut ve ziraî faaliyetlerde kullanılan elektriğe ise yüzde 15 artırım gelmişti.
2022’nin birinci yarısında doğalgaz artırımı meskenler için yüzde 119,4 oldu. Bu oran işyerleri için yüzde 148 ila yüzde 215 aralığında değişirken, elektrik üreticileri için ise yüzde 160,4 halinde gerçekleşti.