Bitlis’in Ahlat ilçesinde bulunan dünyanın en büyük Türk İslam mezarlığı olma özelliğini taşıyan Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda yürütülen hafriyat çalışmalarında yeni mezarlar gün yüzüne çıktı.
Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Kısmı Dr. öğretim üyesi Mehmet Kulaz başkanlığında yürütülen hafriyat çalışmalarında 18’i çocuk mezarı olmak üzere 41 yeni mezar gün yüzüne çıkarıldı.
Rusların Ahlat-Tatvan kara yolu olarak kullandığı ve büyük tahribata uğrayan alanda hafriyat ve onarım çalışmalarına yük verdiklerini belirten Kulaz, “Burada 500 metre uzunluğunda olan ve müze girişinden Buyruk Bayındır Kümbeti girişine kadar olan alanda ıslah çalışması başlattık. 2022 çalışmaları içerisinde burada 11 dönümlük toprağa müdahale ettik. Bu arazi içerisinde yüzey toprağı alındıktan sonra taban düzeltmesi yapılıyor ve bu çalışmalar sonrası yeni mezar taşları da ortaya çıkıyor ki gerçekten bu yıl 41 tane yeni mezar ortaya çıkarıldı. Bu çalışma esnasında ise şu ana kadar 96 mezarın onarımı gerçekleştirildi. Taban blokajı bozulmuş olan mezar taşlarına müdahale edildi ve kesimleri kopan etrafa dağılan mezar taşları özgün haline getirilerek uzun ömürlü yapılmaya çalışıldı” dedi.
Yeni ortaya çıkarılan mezarların 18 adedinin çocuk mezarı olduğunu söyleyen Kulaz, “Bunların değerli bir kısmı süslemeleri ve kitabeleriyle nitelikli mezar taşlarıdır. Lakin toprak altından çıkarılan mezarların büyük bir kısmı şahideli, maalesef vakit içerisinde tahrip olarak şahideleri kırılarak değerli bir kısmının şahidesi kaybolmuştur. Şahidesi etrafa dağılan, toprak altında kalan mezarların şahidelerini esasen özgün bir formda konumlandırarak ayağa kaldırıyoruz lakin kaybolan şahideler bulmak mümkün değil” diye konuştu.
“YENİ BULUNTULAR DA ORTAYA ÇIKIYOR”
Kazı çalışmalarında akıt mezar ve zaviye üzere yeni buluntular ve mimari yapıların da ortaya çıktığını belirtenMehmet Kulaz, “Bu sene dere ıslah çalışmasında değerli bir etaba varmış olacağız. Temel emelimiz müze girişinden Buyruk Bayındır’a kadar olan kısmı yıkıntıdan ve döküntüden kurtararak, taban düzenlemesi ve peyzajıyla daha çok ziyaret edilen bir yer haline dönüştürmeyi düşünüyoruz. Çalışmamız 3 kademeden oluşuyor. Birinci evre yüzey toprağının alınması ve toprak altındaki mezarların ortaya çıkartılması, ikinci etapta ortaya çıkarılan ve bozulan mezarları restore ederek özgün hallerine kavuşturmak, üçüncü etapta ise peyzaj düzenlemesi yaparak burayı bir cazibe merkezi haline getirmektir” sözünü kullandı.
Yüzey toprağı alınırken yalnızca mezarlara rastlanmadığını söyleyen Kulaz, kelamlarını şöyle tamamladı: “Çeşitli ufak tefek buluntular ve mimari yapılarda ortaya çıkıyor. Gerçekten aşağı tarafta silindirik bir gövdeye sahip bir yapı var. Bu yapının da çizimleri, rölevesi ve planları çiziliyor. Hafriyat tam bittikten sonra fonksiyonları konusunda daha sağlam konuşma imkanımız olacak. Şu anki bilgilerle akıt mezar olduğunu düşünüyoruz. Lakin dediğim üzere bütün bilgiler ortaya çıktıktan sonra daha net bir şey söyleme imkanımız olacak. Onun haricinde birde zaviye olduğunu düşündüğümüz yapı kalıntıları var. Bu zaviye muhtemelen erken devir. Zira sonraki devirlerde üzerine çeşitli mezar yapıları sandukalar, şahideli mezarlar yerleştirilmiş. Bu nedenle yapının tam olarak mahiyetini şuan kestiremiyoruz. İlerleyen evrelerde bu yapıyla ilgili daha kesin bilgi söyleme bahtımız olacaktır.” (İHA)