Seray Şahinler – İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından Koç Holding ana sponsorluğunda düzenlenen 18. İstanbul Bienali’nin başlığı ve kavramsal çerçevesi açıklandı. Bienal bu yıl İstanbul’un simgelerinden olan ‘kedilerin’ karakteristik özelliklerine kendi önermeleriyle dikkat çekerek “Üç Ayaklı Kedi” başlığıyla gerçekleşecek. Christine Tohmé’nin küratörlüğünde düzenlenecek bienal üç yıla yayılan bir program sunacak.
Bienalin yol haritasına dair birinci ayrıntılar dün Beyoğlu Spor Kulübü’nde, Bienal Yöneticisi Kevser Güler ile küratör Christine Tohmé tarafından paylaşıldı. Bilindiği üzere, İstanbul Bienali geçen yıl danışma kurulu krizi ve akabinde gelen iptal kararıyla gündem olmuştu. Ardından yola Christine Tohmé ile devam edeceği duyuruldu ki bu süreci göğüsleyecek en nokta atışı isimlerden biri de Tohmé’ydi. (Bienalin bu yılki istişare şurasında Ahu Antmen, Lydia Gatundu Galavu, Beğenilen Birincinin, Renan Laru-an ve Sally Tallant yer alıyor.)
Gelecek mümkünlüğü var mı?
Lübnanlı küratör, 1993’te kurduğu Ashkal Alwan derneğiyle yeni sanata dair kapsayıcı ve yararcı bir yaklaşım sergileyen isimlerden biri. UNESCO-Şarika (Sharjah) Arap Kültürü Mükafatı (2018), CCS Bard Audrey Irmas Küratoryal Harikalık Ödülü’nün sahibi Tohmé, bienalin yeni seyahatine kendi kurumsal çizgisine paralel bir anlayışla yaklaşıyor. Bienalin birinci ayağı, kendini muhafaza ve gelecek olasılıkları temaları etrafında biçimlenecek. Bu noktada küratörün Lübnanlı oluşu, birtakım problemlere ‘içeriden bakması’ istikametinden değerli. Çünkü Tohmé dünkü konuşmasında bombalar altındaki Lübnan’a, Suriye’ye ve Filistin’de yaşananlara dikkat çekerek bienalin bir sorular bütünü olacağının ipuçlarını verdi. Tohmé, “Giderek hızlanan yıkım, zarurî göçler ile önü alınamayan krizler tüm ufukları ve gelecek olasılıklarını paramparça ediyor. Daima daralan bir şimdiyle karşı karşıya kalan vücutlarımız, pek çok saate ayak uydurmaya zorlanıyor: Kimisi süratli kimisi yavaş kimisi bozuk. Bir sendeleyip bir ileri atıldığımız ikili bir devinim içine hapsolmuş, istikrarda durabileceğimiz adımı atmaya çabalıyoruz” sözlerini kullanarak bienalin kendini daima güncelleyen davetine yenisini ekledi. Toplantıda, danışma kurulu krizine ve geçen yıl yaşananlara dair görüşlerini de paylaşan küratör, “Ben bu işin bir parçasıyım ve her ne olmuşsa ondan da sorumluyum” diyerek sorumluluk refleksini cömertçe hatırlattı.
18. İstanbul Bienali’nin 20 Eylül–23 Kasım 2025 tarihleri ortasında düzenlenecek birinci kısmında 40’tan fazla sanatkarın yapıtları izleyiciyle buluşacak ve stantlara performanslar, gösterimler ile konuşmalardan oluşan bir kamusal program eşlik edecek. 2026’daki ikinci ayak, bir akademi oluşturmaya ve yerel inisiyatiflerle iş birliği içinde kamusal program dizisi geliştirmeye odaklanacak. 2027’de ise bienal üçüncü ayağına yaslanarak dinlenecek; yol boyunca karşılaştıklarını bir ortaya getiren son bir stant ve atölye programıyla tamamlanacak. İstanbul Bienali her edisyonunda problemlere kulak kabartarak ‘Ne yapabiliriz’ sorusu için karşılık arıyor. Dünyanın içinden geçtiği devirde bu arayışın bir modülü olabilmek herkes için kıymetli. Sürece dair ayrıntılar bienal.iksv.org adresinden takip edilebilir.
Dokuz canlı ritim
Küratör Christine Tohmé, bienal başlığındaki kedi göndermesini “Kedinin dokuz canlı olduğu söylenir. Kentin sevilen ve sayılan bu sakini, sokakların ortasından süzülür, gözden kaçanların izini sürer ve gerinerek güneşin tadını çıkarır. Binlerce yıllık evcilleşmeye karşın tehlikeler karşısında yabaniliğini korur. Bienal her istikametiyle bir kediyi andırıyor. Vakit içinde esneyerek ayaklarını yere basıyor; sohbetlerden, antrenmanlardan ve aralıksız haber akışından beslenen bir ritmi benimsiyor” kelamlarıyla anlattı. Bienalin, kedinin izindeki macerasını merakla takip edeceğiz.